Lactic acid là gì mà ngày càng được nhắc đến nhiều trong các lĩnh vực như chăm sóc da, thể thao và y học? Dù thường được biết đến như một thành phần phổ biến trong các sản phẩm mỹ phẩm, lactic acid còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và hoạt động cơ bắp. Không chỉ vậy, hợp chất này còn được cơ thể sản sinh tự nhiên khi vận động mạnh, đặc biệt là trong điều kiện thiếu oxy. Hiểu đúng về lactic acid sẽ giúp bạn tận dụng hiệu quả lợi ích mà nó mang lại, đồng thời hạn chế những tác dụng không mong muốn trong cả chăm sóc sức khỏe lẫn làm đẹp.

Cấu trúc hóa học và đặc điểm sinh học của lactic acid

Lactic acid, hay còn gọi là axit lactic, là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm alpha-hydroxy acid (AHA) với công thức phân tử C₃H₆O₃. Hợp chất này tồn tại dưới hai dạng đồng phân quang học là L-lactic acid và D-lactic acid, trong đó dạng L là phổ biến nhất trong cơ thể con người và động vật.

Lactic acid được hình thành chủ yếu trong quá trình phân giải glucose kỵ khí (không có oxy), một hiện tượng thường gặp khi cơ bắp hoạt động mạnh. Khi nhu cầu năng lượng vượt quá khả năng cung cấp oxy của cơ thể, glucose bị phân giải thành axit pyruvic rồi chuyển thành lactic acid, từ đó tạo ra năng lượng ATP để cơ thể tiếp tục hoạt động.

Điều đặc biệt là dù từng được coi là “chất thải” sinh học, lactic acid ngày nay đã được chứng minh là có vai trò sinh lý quan trọng, như:

• • Là nguồn năng lượng thay thế cho tim và não trong điều kiện thiếu glucose
  • Góp phần điều hòa pH nội môi, giúp cân bằng axit–bazơ trong máu
  • Tham gia vào chu trình Cori, một quá trình chuyển hóa giữa cơ và gan

Từ một chất bị hiểu lầm, lactic acid đang dần được công nhận như một thành phần thiết yếu trong cơ thể con người.

Lactic acid trong mỹ phẩm: Thành phần “vàng” trong chăm sóc da

Trong ngành công nghiệp mỹ phẩm, lactic acid là một hoạt chất AHA có khả năng tẩy tế bào chết nhẹ nhàng trên bề mặt da mà vẫn duy trì được độ ẩm tự nhiên. Nhờ cấu trúc phân tử lớn hơn so với glycolic acid, lactic acid thẩm thấu chậm hơn, giảm nguy cơ kích ứng, phù hợp với làn da nhạy cảm hoặc mới bắt đầu sử dụng sản phẩm chứa AHA.

Lợi ích nổi bật của lactic acid đối với da

• • Làm sáng da và đều màu da nhờ loại bỏ lớp tế bào chết tích tụ trên bề mặt
  • Tăng cường sản sinh collagen, giúp cải thiện độ đàn hồi và làm mờ nếp nhăn
  • Giảm thâm nám và tình trạng tăng sắc tố sau viêm (PIH)
  • Dưỡng ẩm tự nhiên vì lactic acid còn hoạt động như một chất giữ ẩm (humectant)

Một nghiên cứu được công bố trên Journal of the American Academy of Dermatology cho thấy rằng sử dụng sản phẩm chứa 5% lactic acid trong 12 tuần giúp giảm rõ rệt nếp nhăn nông và tăng độ dày biểu bì lên đến 25%.

Xem thêm: Mụn trứng cá có tự hết không? Cách hết mụn nhanh chóng nhất

Cách sử dụng lactic acid trong quy trình chăm sóc da

Việc đưa lactic acid vào chu trình chăm sóc da đòi hỏi sự hiểu biết rõ ràng về nồng độ, tần suất và khả năng dung nạp của da. Thông thường, các sản phẩm chứa lactic acid có nồng độ dao động từ 2% đến 12%, trong đó:

• • 2–5%: thích hợp để dưỡng ẩm và làm sáng da nhẹ
  • 5–10%: dành cho mục tiêu tẩy da chết hóa học, làm mịn da
  • Trên 10%: thường sử dụng trong sản phẩm chuyên biệt, có sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu

Lưu ý khi sử dụng lactic acid:

• • Nên bắt đầu từ nồng độ thấp và tăng dần theo thời gian
  • Dùng vào buổi tối để tránh tác hại từ ánh nắng mặt trời
  • Luôn dùng kem chống nắng vào ban ngày vì AHA làm da nhạy cảm hơn với UV
  • Kết hợp với các hoạt chất dịu nhẹ như niacinamide hoặc ceramide để giảm nguy cơ kích ứng

Việc sử dụng sản phẩm có chứa lactic acid đúng cách không chỉ giúp cải thiện kết cấu da mà còn ngăn ngừa mụn và dấu hiệu lão hóa sớm.

Xem thêm: Top 5 cách trị mụn đầu đen bằng mật ong hiệu quả không ngờ

Vai trò của lactic acid trong hoạt động thể chất và phục hồi cơ

Khi bạn tập luyện với cường độ cao, cơ thể không đủ oxy để duy trì quá trình hô hấp hiếu khí và sẽ chuyển sang con đường kỵ khí. Kết quả là lactic acid được tạo ra để duy trì sản xuất năng lượng tạm thời. Trái với quan niệm phổ biến, lactic acid không phải là nguyên nhân chính gây đau nhức cơ sau khi tập luyện.

Lactic acid và hiệu suất vận động

• • Cung cấp năng lượng nhanh chóng cho cơ bắp khi thiếu oxy
  • Hạn chế sự tích tụ axit pyruvic gây độc trong cơ thể
  • Góp phần tạo “ngưỡng lactate” – yếu tố giúp đánh giá mức độ chịu đựng và sức bền của vận động viên

Theo nghiên cứu của American College of Sports Medicine, các vận động viên có khả năng đào thải lactic acid hiệu quả hơn sẽ có hiệu suất cao hơn và thời gian phục hồi nhanh hơn.

Cơ chế chuyển hóa và đào thải lactic acid trong cơ thể

Sau khi được sản sinh trong quá trình vận động, lactic acid không “tồn đọng” mãi trong cơ thể mà sẽ nhanh chóng được chuyển hóa và tái sử dụng. Quá trình này diễn ra qua chu trình Cori – một cơ chế sinh học cho phép cơ bắp và gan “hợp tác” để duy trì năng lượng.

Chu trình Cori: Tái chế năng lượng từ lactic acid

• • Lactic acid từ cơ bắp được vận chuyển qua máu đến gan
  • Tại gan, lactic acid chuyển hóa ngược thành glucose qua quá trình gluconeogenesis
  • Glucose quay trở lại máu, cung cấp năng lượng cho các mô, đặc biệt là cơ bắp và não bộ

Chu trình này là minh chứng cho vai trò sinh lý quan trọng của lactic acid, không chỉ là sản phẩm phụ mà còn là nguồn dự trữ năng lượng thông minh của cơ thể.

Ngoài gan, một phần nhỏ lactic acid còn có thể được oxy hóa trực tiếp tại tim hoặc cơ xương để tạo ATP – đơn vị năng lượng thiết yếu cho tế bào.

Lactic acid trong y học: Vai trò chẩn đoán và điều trị

Lactic acid trong máu là một chỉ số sinh hóa quan trọng, được sử dụng để chẩn đoán nhiều bệnh lý cấp tính và mãn tính, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp.

Ứng dụng lâm sàng của xét nghiệm lactic acid

• • Đánh giá tình trạng thiếu oxy mô trong sốc nhiễm trùng, suy tim, suy hô hấp
  • Theo dõi diễn tiến và tiên lượng trong bệnh nặng tại khoa hồi sức cấp cứu
  • Phát hiện nhiễm toan lactic – một biến chứng nguy hiểm trong tiểu đường hoặc suy thận

Một nồng độ lactic acid trong máu cao bất thường (> 2 mmol/L) là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ rối loạn chuyển hóa và cần được can thiệp y tế kịp thời.

Không chỉ dừng lại ở vai trò chẩn đoán, lactic acid còn được nghiên cứu như một hợp chất có tiềm năng chống ung thư, khi nhiều tế bào ác tính sử dụng quá trình lên men lactic để tăng sinh trong môi trường thiếu oxy (hiện tượng Warburg). Điều này đang mở ra hướng tiếp cận mới trong điều trị đích và hóa trị.

Dinh dưỡng và khả năng điều hòa nồng độ lactic acid

Chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp cơ thể duy trì khả năng chuyển hóa và đào thải lactic acid hiệu quả hơn, nhất là với người thường xuyên vận động hoặc luyện tập thể thao.

Thực phẩm giúp cân bằng lactic acid

• • Rau xanh đậm (rau bina, cải xoăn): giàu magie, hỗ trợ enzyme chuyển hóa năng lượng
  • Chuối, khoai lang: nguồn kali tốt giúp phục hồi cơ và điều hòa pH
  • Thực phẩm chứa probiotic tự nhiên như sữa chua, kefir: hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột, tăng cường hấp thu dưỡng chất
  • Uống đủ nước: tối thiểu 2–3 lít/ngày để hỗ trợ thải độc qua thận

Việc kết hợp giữa chế độ ăn hợp lý, luyện tập phù hợp và nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp cơ thể kiểm soát tốt nồng độ lactic acid và nâng cao thể lực tổng quát.

Gợi ý sản phẩm chứa lactic acid từ Dr.Spiller

1. Rinazell Lacteal Active Substance Gel

• • Dạng: Gel mỏng nhẹ, thẩm thấu nhanh.

  • Thành phần chính: Acid lactic, lactic peptide, lanolin, vitamin E.

  • Công dụng: Làm dịu da sau cháy nắng, phục hồi sau liệu pháp lazer/peel, giữ ẩm và tăng oxy tế bào

  • Phù hợp: Mọi loại da, đặc biệt da nhạy cảm, tổn thương, da khô, lão hóa 

2. Rinazell Lacteal Active Substance Cream

• • Dạng: Kem mỏng nhẹ, dễ thẩm thấu.

  • Thành phần chính: Lactic acid, lactic peptides, lanolin, vitamin E.

  • Công dụng: Tái tạo tế bào, phục hồi da rám nắng, tổn thương, cải thiện độ sáng và giữ ẩm; tăng sức đề kháng cho làn da 

  • Phù hợp: Mọi loại da, đặc biệt da yếu, nhạy cảm, sau thủ thuật thẩm mỹ 

3. Collagen Fleece Mask with Fruit Acid

• • Dạng: Mặt nạ sợi không dệt.

  • Thành phần chính: Collagen, lactic acid từ sữa, AHA từ trái cây.

  • Công dụng: Tẩy tế bào chết nhẹ, tái tạo bề mặt da, làm mờ thâm nám, chống lão hóa.

  • Phù hợp: Da lão hóa, xỉn màu, tổn thương do nắng

 Gợi ý sử dụng

1. 1. Làm sạch da kỹ rồi thoa Rinazell Gel để làm dịu nhanh nếu da bị kích ứng, châm chích do nắng hoặc peel.

   2. Sau đó, dùng Rinazell Cream để khóa ẩm và duy trì hiệu quả phục hồi qua đêm.

   3. Kết hợp sử dụng Collagen Mask 1–2 lần/tuần để tẩy da chết nhẹ nhàng và tăng cường tái tạo da.

Se khít lỗ chân lông với 3 liệu trình mặt nạ thiên nhiên tại Dr.Spiller Skinlab

Lỗ chân lông to là dấu hiệu cho thấy da bạn đang cần được thanh lọc và phục hồi một cách bài bản. Khi chăm sóc tại nhà không mang lại hiệu quả như mong muốn, liệu trình chuyên sâu tại Dr.Spiller Skinlab sẽ giúp bạn cải thiện rõ rệt bằng những dòng mặt nạ từ thiên nhiên cao cấp – an toàn, lành tính và hiệu quả.

1. Collagen Intensive Fleece Mask – Tăng độ đàn hồi và phục hồi làn da từ gốc

Là bước khởi đầu hoàn hảo cho liệu trình phục hồi da lỗ chân lông to, mặt nạ Collagen Intensive Fleece Mask mang lại nguồn collagen và elastin dồi dào – hai yếu tố quyết định độ đàn hồi và cấu trúc da. Mặt nạ chứa tới 95% collagen, kết hợp cùng vitamin A, B12, niacinamide và folic acid giúp kích thích sản sinh tế bào mới, tăng liên kết mô da và củng cố hàng rào bảo vệ da. Khi nền da đã được nuôi dưỡng đầy đủ, việc se khít lỗ chân lông và làm sáng bề mặt sẽ hiệu quả hơn đáng kể.

2. Collagen Fleece Mask with Aloe Vera – Làm dịu và phục hồi sau khi dùng hoạt chất

Mặt nạ Collagen với Aloe Vera giúp làm dịu tức thì. Phục hồi lớp biểu bì đang mất cân bằng. Cấp ẩm sâu mà không gây bí da. Kết hợp collagen giúp tăng sinh tế bào khỏe mạnh. Giảm nhạy cảm khi dùng các hoạt chất chống lão hóa. Da được củng cố và phục hồi tối ưu sau liệu trình.

3. Collagen Fleece Mask with Fruit Acid – Làm mới bề mặt và hỗ trợ hấp thụ dưỡng chất

Mặt nạ Collagen Fruit Acid nhẹ nhàng thanh tẩy tế bào chết. Không gây rát, không làm tổn thương da. Kích thích sản sinh collagen tự nhiên. Làm đều màu và giảm xỉn màu nhanh chóng. Giúp da sẵn sàng hấp thụ dưỡng chất từ lactic acid. Làn da sáng mịn, mượt và rõ hiệu quả sau mỗi liệu trình.

Câu hỏi thường gặp về lactic acid

Lactic acid có gây mòn da không?
Không. Khi sử dụng đúng nồng độ và tần suất, lactic acid chỉ loại bỏ lớp sừng chết mà không ảnh hưởng đến lớp tế bào sống. Tuy nhiên, dùng quá liều hoặc sai cách có thể gây kích ứng, đỏ da.

Lactic acid có dùng được cho da mụn không?
Có. Với khả năng làm sạch bề mặt và hỗ trợ tái tạo da, lactic acid có thể cải thiện tình trạng mụn đầu đen, mụn ẩn và giúp làm sáng vùng da bị thâm sau mụn. Cần chọn nồng độ phù hợp và kết hợp chế độ chăm sóc nhẹ dịu.

Có thể sử dụng lactic acid hằng ngày không?
Với sản phẩm chứa nồng độ dưới 5%, có thể dùng hằng ngày. Tuy nhiên, nên bắt đầu từ 2–3 lần/tuần để da thích nghi và kết hợp dưỡng ẩm, chống nắng đầy đủ.

Phụ nữ mang thai có dùng được lactic acid không?
Lactic acid được xem là an toàn hơn so với một số AHA khác như glycolic acid. Tuy nhiên, vẫn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho thai kỳ.

Lời kết

Lactic acid không chỉ là một hợp chất sinh học thông thường mà còn là cầu nối giữa khoa học và thẩm mỹ, giữa sức khỏe và sắc đẹp. Khi hiểu rõ bản chất và cách ứng dụng đúng đắn, bạn sẽ khai thác được tối đa lợi ích mà lactic acid mang lại – từ việc nâng cao thể lực đến việc cải thiện làn da một cách bền vững và khoa học.

Để đặt lịch tại Dr Spiller Skinlab, vui lòng liên hệ ngay tại:

• Website: https://skinlab.vn/
• Fanpage: https://www.facebook.com/thammyviendrspiller
• Hotline: 0904 644 488 

THAM KHẢO THÊM

• Top 6 Mặt nạ trị nám không bắt nắng giúp da trắng sáng rạng rỡ
• Các phương pháp trị nám tại spa an toàn và hiệu quả nhất
• Điều trị nám bằng laser là gì? Địa chỉ bắn laser uy tín nhất
• Điều trị nám ở đâu tốt nhất Hà Nội? Top 5 địa chỉ uy tín nhất
• Tiết lộ 8+ cách trị nám hiệu quả nhất hiện nay áp dụng tại nhà